Ineens denk ik: ik moet dat gewoon doen. Midden in de rivier gaan zitten met mijn camera. Op dié steen daar. Een half uur geleden zat ik moedeloos onderuit gezakt aan de kant van de rivier voor me uit te staren. Gisteren vlogen hier tientallen weidebeekjuffers, maar nu zie ik geen enkele. Ook in de bosschages langs de rivier vind ik niets. Maar zodra de zon op het water begint te schijnen wordt mij duidelijk dat ik vanochtend veel te vroeg hier was. Want plotseling zie ik juffers en allerlei andere insecten boven het wateroppervlak vliegen. Mijn weekje vlinders fotograferen in de Brenne krijgt een interessante wending en ik waad met mijn foto-uitrusting naar de steen midden in de rivier.

De eerste ochtend in de Brenne vind ik 5 groot geaderd witjes.

Vlinders fotograferen

Nu ben ik bepaald geen vlinder- of insectenkenner. Verstand van gedrag, habitat en het juiste moment voor het fotograferen van vlinders en insecten heb ik niet. Daarom vis ik in Nederland nogal eens achter het net als ik specifiek op zoek ga naar vlinders. Bovendien heb ik de indruk dat er steeds minder insecten in Nederland rondvliegen.

Na zonsopkomst wordt de zon uiteindelijk zó fel dat het niet mooi meer is om met tegenlicht te fotograferen. Alternatief is dan om flink onder te belichten.

Situatie in Nederland: veld zonder insecten

Een paar weken geleden ben ik op een mooie avond in de buurt van Doorn waar weilanden vol met pinksterbloemen staan. Zo, dacht ik, dit moet toch wel de hemel op aarde zijn voor het gemiddelde insect. Dat valt echter tegen. Na 3 uur rondstruinen door het veld heb ik 2 klein geaderde witjes gevonden en 1 hommel. Zelfs muggen waren in geen velden of wegen te bekennen. Een rare gewaarwording, maar wel een duidelijke visualisatie hoe enorm de insectenaantallen onder druk staan in ons dichtbevolkte landje.

In eerste instantie denk ik, zó wat een grote vlinder. Op het moment dat deze op een bloem neerstrijkt blijken het 2 parende vlinders te zijn. Het bruin zandoogje is overigens ook in Nederland een algemeen voorkomende vlinder.

Insectenweelde in De Brenne

In eerdere jaren ben ik wel eens naar Viroinval geweest voor het fotograferen van vlinders en andere insecten (lees ook mijn blog: Vlinder locaties in Viroinval). Een mooi gebied waar het prima fotograferen is. Maar ik begreep dat het voor insectenfotografen nóg beter toeven is in De Brenne in Frankrijk. In dit gebied, dat gekoesterd wordt als natuurpark, zou het wemelen van de vlinders, insecten en ander natuurschoon.

Parelmoervlinders zijn in Nederland een stuk lastiger te vinden. Alle soorten parelmoervlinders vind ik prachtig. Ik vind ze vooral goed tot hun recht komen in tegenlicht.

Op pad voor een weekje vlinders fotograferen in de Brenne

Aldus reed ik in de eerste week van juni met een afgeladen auto richting mijn logeeradres in Frankrijk voor een weekje vlinders fotograferen. Op het moment dat ik het gebied inrij valt mij echter direct iets op: alle weilanden zijn gemaaid en overal liggen grote grasrollen in de velden. Vanuit de landschapsfotografie gezien geeft dit natuurlijk hele interessante plaatjes. Maar maaien en insectenbeheer gaan in mijn beleving niet zo goed samen.

Voor voortplanting hebben vlinders meer nodig dan één veld.

De Brenne verkennen

Omdat ik voor het eerst in de Brenne ben, de weg niet weet en door het vele maaien het ook niet duidelijk is welke velden geschikt zijn voor vlinderfotografie, is de makkelijkste manier om een gebied te verkennen door te wandelen en te fietsen. Hiervoor heb ik gelukkig genoeg tijd. En al op mijn eerste fietstocht vind ik een prachtig bloemenveld. Het kan niet anders dan dat dit bij uitstek een geschikt veld is voor een vroege ochtendfotografiesessie.

Een prachtig bloemenveld met veel potentie voor vlinders en andere insecten. 

Soms zit het mee, soms zit het tegen

De eerste ochtend in De Brenne vind ik direct een stuk of 5 groot geaderde witjes die gezellig met elkaar aan de margrieten hangen. Ik word getrakteerd op een heldere zonopkomst en kan dus mooie tegenlichtfoto’s maken. Wel is het jammer dat het gras al erg hoog staat waardoor het lastig is de vlinders een beetje vrij te fotograferen. Maar goed, uitdagende omstandigheden maken het fotograferen alleen maar leuker.

Mooi is als insecten zelf het hoge gras een beetje onder zich laten. Het fotograferen van een vliegend insect is wel een hele uitdaging.

De 2 volgende ochtenden vallen enorm tegen. De zonsopkomst is geweldig en het licht en de kleuren zijn prachtig. Maar er is geen vlinder te bekennen omdat het de dag hiervoor wat geregend heeft. Dan maar foto’s zonder vlinders.

Een nieuwe invalshoek

Tijdens het zoeken naar het startpunt van een wandeling rij ik over een weg waar ik plotseling vanuit mijn ooghoek een heel idyllisch plekje bij een rivier zie. Ik parkeer mijn auto en loop naar de rivier. Tot mijn verrukking zie ik dat het er wemelt van de weidebeekjuffers. Ze scheren over het water, zitten elkaar achterna en landen op de waterbloemen die in grote getallen aanwezig zijn en waar ze elkaar vervolgens weer vanaf jagen. Wat een activiteit! Hier wil ik tussen zitten. In Nederland heb ik pas één maal  zoveel weidebeekjuffers bij elkaar gezien. Een mooie nieuwe invalshoek op het vlinders fotograferen in de Brenne.

Als je anderhalve dag midden in een stromend riviertje het gedrag van weidebeekjuffers aan het bestuderen en fotograferen bent, komen de ideeën vanzelf.

Weidebeekjuffers fotograferen

De volgende ochtend ga ik bij zonsopkomst terug naar mijn ontdekte plekje bij de rivier. Tot mijn grote ontsteltenis zie ik geen enkele weidebeekjuffer. Ook niet in de bosschages. Ik begrijp er niets van. Vervolgens rij ik door naar een andere plek waar ik de dag hiervoor ook de juffers heb gezien maar ook hier vind ik niets. Een deel van de rivier waad ik nog een heel stuk door om de bosschages af te speuren, maar alles tevergeefs. Ik rij terug naar de eerste locatie. Want hoewel er geen weidebeekjuffers zijn, is het hier wel heerlijk toeven. Ik zoek een plekje langs de rivier en ga maar eens op mijn gemak voor me uit zitten staren. Langzaam komt de zon steeds hoger en deze begint nu ook op de oever aan de overzijde te schijnen. Hé, nu zie ik wel weidebeekjuffers vliegen!

Midden in de rivier steekt een steen boven het water uit. Zo mijmerend bedenk ik me dat ik best wel op die steen zou willen zitten om van daaruit te fotograferen. Waarom ook eigenlijk niet? Ik trek mijn laarzen aan en waad richting steen. Op deze steen en later op een krukje heb ik 1,5 dag in de rivier doorgebracht en gefotografeerd.

Het is enorm leuk om te zien hoe weidebeekjuffers rivaliseren om op één bloemetje te zitten, terwijl er zó veel zijn. Blijkbaar wordt een bezette bloem gezien als de ideale uitvalsbasis om te jagen op voedsel. Heel gaaf was het om te ervaren dat ikzelf onderdeel werd van het systeem omdat de weidebeekjuffers mij ook gingen gebruiken als landingsplaats. Zo heb ik minutenlang met een juffer op mijn rechterwijsvinger gezeten. Gelukkig zette hij hierna de jacht voort, uiteindelijk is het wel mijn “schietvinger” die hij bezet hield.

Als ik een weidebeekjuffer zie vliegen dan valt het me op dat ze zo dwarrelen. Ik denk nu te weten waarom. Wat ik nog nooit gezien heb is dat zij hun vleugels naast zijwaarts en achterwaarts ook naar voren toe slaan. Enorm gaaf om dit ook eens te kunnen vastleggen. Ook de achtergrond van tot cirkels gevormde lichtvlekken en bloemen helpen enorm mee om heel andersoortige beelden te maken.

Van ochtendfotografie naar avondfotografie

In de loop van de week geef ik de vroege fotografie ochtendsessies op en verleg ik mijn focus naar de avond. Dit levert direct mooie resultaten op. Niet alle avonden zijn even stralend, maar ik krijg voldoende gelegenheid aantrekkelijke foto’s te maken. Zo krijgt het vlinders fotograferen in de Brenne nóg meer kleur.

Geweldig vind ik het, om zoveel kleur en sfeer een beeld te kunnen geven. Helaas is het kort na de dag dat ik deze foto neem, 1 of 2 dagen behoorlijk warm waardoor het veld er binnen de kortste keren totaal verpieterd bij ligt. 

Bijzondere soorten fotograferen

Ik heb geen idee of ik bijzondere soorten gefotografeerd heb. In elk geval komen groot geaderde witjes in Nederland niet voor maar hier in grote aantallen, ze vliegen zelfs door de bermen langs de weg. Eigenlijk ben ik vooral op zoek naar mooie omstandigheden, een bijzondere vlinder is mooi meegenomen maar geen must. En het is ook wel fijn als ze in grote aantallen aanwezig zijn, dan hoef ik niet zo lang te zoeken.

Op deze manier een parelmoervlinder kunnen fotograferen is een kers op de taart.

De Brenne als natuurpark

De Brenne wordt als natuurpark gepromoot, maar het is mij duidelijk geworden dat de agrarische sector het hier bovenal voor het zeggen heeft. Nagenoeg alle velden zijn gemaaid. Ondanks dat er ontzettend veel meren zijn valt mij op dat er totaal geen grote watervogels te zien zijn. Geen blauwe of witte reiger, geen aalscholver, geen ooievaar. Bij nader inzien blijken de meren vooral als kweekvijver voor vissen gebruikt te worden. Visetende vogels worden daarom verjaagd. Bovendien wordt een meer, of beter gezegd visvijver, eens in de zoveel jaar droog gezet om te herstellen, wat tot gevolg heeft dat we met romantische beschrijvingen naar vogelhutten gedirigeerd worden die aan meren gelegen zijn die volledig droog staan en waar je over een lege dorre vlakte heen kijkt. Bovendien weerhoudt dit watervogels om hier te gaan broeden.

Dit is toch een heel wat mooier uitzicht dan een kort gemaaide grasvlakte?

Ook van de vlinderstand had ik thuis vanachter mijn computer een andere indruk gekregen. Deze vind ik namelijk een stuk minder weelderig dan ik dacht. Naast dat ikzelf niet zoveel verstand heb van vlindersoorten en leefomstandigheden moeten ze in de Brenne misschien ook uitkijken dat ze niet in het spoor van de Nederlandse manier van omgaan met de natuur terecht komen en op een bepaald moment vlinders alleen nog maar met een loep te vinden zijn. En dan wordt vlinders fotograferen en de algehele natuurbeleving in de Brenne een stuk minder interessant.

Een vlindersoort die ik in Viroinval enorm veel gefotografeerd heb, ben ik in dit gebied maar 2 x tegengekomen. Misschien was ik iets te vroeg hiervoor?

Happy met de fotoresultaten

Na een week alle ruimte te hebben gehad om fotolocaties te vinden en te fotograferen, kan ik met mijn resultaten alleen maar blij en trots zijn. Het is maar zo: zonder dieptepunten geen hoogtepunten. Zo heeft het vlinders fotograferen in de Brenne een paar mooie vruchten afgeworpen. Ik ben weer een heleboel ervaringen rijker en kijk uit naar mijn volgende fotografieproject. Die ik overigens nog moet bedenken.

Weidebeekjuffer vliegt door het pastelkleurenpalet van zijn natuurlijke omgeving.

Wil je meer lezen over het fotograferen van vlinders en zoek je locaties in Viroinval in België, kijk dan ook eens naar mijn blog “Vlinders fotograferen in Viroinval”.